Spotkanie z historią podczas wyjazdu na Powązki

To było niezwykła lekcja historii… Wyprawa na Powązki w Warszawie w dn. 5 XI 2024 r. była formą kolejnych zajęć koła historycznego pn. „Spotkania z historią”, jakie działa na Łowickim Uniwersytecie Trzeciego Wieku od tego roku akademickiego.

Wykładowca, Krzysztof Jan Kaliński, znakomity nauczyciel historii, zabrał prawie 50-osobową grupę słuchaczy ŁUTW na spacer po warszawskich cmentarzach na Powązkach. Swoją ogromną wiedzą podzielił się z seniorami, pełniąc rolę ich przewodnika po nekropolii i z niezwykłą swadą i zacięciem historycznym, opowiadając o historii cmentarzy, pochowanych tu osobach i czasach, w których żyli.

A jak on sam określił uczestników tej wyprawy? „Super *paczka*. Słuchająca, reagująca, pytająca, dopowiadająca. Ja się też dużo nauczyłem”. Brawo, studenci-seniorzy.

Zwiedzanie zaczęli od mającego ponad 200 lat tradycji Cmentarza Stare Powązki założonego w 1790 r. To miejsce spoczynku ponad miliona osób, w tym wielu wybitnych polskich osobistości: aktorów, malarzy, naukowców, profesorów, duchownych, pisarzy i wojskowych. W istniejącej Alei Zasłużonych spoczywają między innymi Władysław Reymont, Zbigniew Herbert, Leopold Staff, Jan Kiepura, Wojciech Młynarski i wielu, wielu innych.

Zatrzymali się przy nagrobkach rodziców Fryderyka Chopina, Zbigniewa Herberta – poety, Krzysztofa Kieślowskiego – reżysera, Jana Nowaka-Jeziorańskiego – kuriera z czasów II wojny światowej, Violetty Villas, Hanki Bielickiej i wielu innych.

Szczególnie wzruszyli się przy grobie Ireny Sendlerowej, Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, która uratowała od zagłady 2500 żydowskich dzieci.

Kolejne niezwykłe miejsce to Cmentarz Wojskowy na Powązkach utworzony w 1912 r. Tutaj przewodnik opowiadał, opowiadał, i opowiadać by mógł bez końca. Spoczywają tam uczestnicy wielu powstań: listopadowego, styczniowego, wielkopolskiego, powstań śląskich i bohaterowie wojny polsko-bolszewickiej. Groby Powstańców Warszawskich, pomnik Gloria Victis, Aleja Zasłużonych, Dolinka Katyńska, kwatery Batalionu „Zośka”, groby Rudego i Zośki… Na tym właśnie cmentarzu pochowane są też niektóre ofiary katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem. Są tu też groby polityków, aktorów, muzyków czy sportowców zasłużonych dla Polski. Cmentarz zrobił na nich ogromne wrażenie.

Następnym etapem tego spaceru pamięci był Cmentarz Żydowski – drugi co do wielkości w Polsce i jeden z największych na świecie, posiadający niezwykłą wartość historyczną i artystyczną.

Na słuchaczach ŁUTW zrobił on niesamowite wrażenie, także dzięki opowieściom K. J. Kalińskiego, który wprowadził  ich w dzieje cmentarza, historię grzebania zmarłych, wyjaśniając przy tym nazewnictwo z tym związane, np. kirkut, macewa, sziwa, stypa.

Zatrzymali się na dłużej przy grobie Marka Edelmana, jednego z założycieli i ostatniego przywódcy żydowskiej organizacji bojowej. Przewodnik wyczerpująco opowiedział im  o historii życia jednej z ważniejszych postaci w historii Polski XX wieku.

Dziś Cmentarz Powązkowski jest głównie zabytkiem, pamiątką historyczną. Nie da się go zwiedzić w ciągu kilku godzin. Dlatego  trzeba tu jeszcze wrócić, a chętni na wyjazd na pewno się znajdą. Dziękujemy naszemu wykładowcy za bardzo interesującą lekcję historii.