Ksiądz Vasyl Berkyta o tradycji kościoła prawosławnego

 „Bogactwo tradycji kościoła prawosławnego” to temat wykładu, jaki ksiądz Vasyl Berkyta, administrator Parafii Greckokatolickiej w Łodzi, przeprowadził dla słuchaczy Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w czwartek 12 października 2023 r. w Miejskiej Bibliotece im. A. K. Cebrowskiego. Uczestniczyło w nim ponad 60 osób.

• Prelegent rozpoczął od przywołania Wielkiej schizmy wschodniej – rozłamu w chrześcijaństwie na Kościół wschodni i zachodni. Za symboliczną datę tego wydarzenia przyjmuje się rok 1054. Przybliżył też różnice pomiędzy Kościołem prawosławnym a greckokatolickim.
• Uzupełniając swoje wypowiedzi bogatą prezentacją multimedialną, przybliżył zebranym hierarchę w Kościele prawosławnym, obrządek/ryt wschodni. Omawiając świątynie (cerkiew, chram), zwrócił m.in. uwagę na ich budowę zewnętrzną i tak charakterystyczne kopuły („gławy”), w których liczbie na cerkwi ukryta jest pewna symbolika: 1 kopuła/głowa oznacza  najwyższą Głowę Kościoła Jezusa Chrystusa, a np. 5 – Chrystusa Pana i czterech Ewangelistów.
• We wnętrzu kościoła natomiast istotny jest podział na 3 części: ołtarz/prezbiterium (miejsce „Święte Świętych”) zawsze skierowany na wschód, nawa – część środkowa świątyni dla wiernych oraz przedsionek. Zwrócił uwagę na ikonostas i znajdujące się w nim „carskie wrota”, omówił liczbę i rodzaje umieszczonych na nim ikon i tu podkreślił, że aby móc dobrze odczytywać ikonę trzeba choć podstawowo wiedzieć, jakie znaczenie mają poszczególne barwy, ponieważ każdy kolor ma swoje konkretne znaczenie.
• Przybliżył też zagadnienie obrzędowości prawosławia ze szczególnym uwzględnieniem liturgii, wyjaśniając np. słowo „prosfora” (pieczywo wytwarzane z mąki, wody i zakwasu wykorzystywane w obrzędzie przeistoczenia), oraz słowo „antymins” (materia z relikwiami świętych, bez której nie można odprawiać liturgii). Zademonstrował również, jak w kościele prawosławnym czyni się znaki krzyża i błogosławieństwa. Podkreślił, że msze w kościele prawosławnym mają niepowtarzalny charakter, gdyż cała liturgia jest śpiewana, nic nie jest czytane i nie słychać na niej organów ani żadnych innych instrumentów, tak charakterystycznych dla kościołów rzymsko-katolickich.
• Na zakończenie spotkania ksiądz Vasyl Berkyta odpowiadał na liczne pytania słuchaczy, wśród których były także osoby spoza grona studentów-seniorów.
• Wykład „Bogactwo tradycji kościoła prawosławnego” był już trzecim z kolei w ramach współpracy z Fundacją Monumentum Iudaicum Lodzense w Łodzi, która realizuje projekt „4 kultury – odNOWA pamięci 0.3” dofinansowany ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra” i zaprosiła do udziału w nim Łowicki Uniwersytet Trzeciego Wieku i Miejską Bibliotekę im. A. K. Cebrowskiego.